Koolzuursneeuw of Co2 blusser: wat je moet weten

Koolzuursneeuw of CO₂ blusser

Ieder type blusmiddel dient voor het blussen van een ander soort brand. Een Co2  brandblusser bevat koolstofdioxide gas (Co2) als blusmiddel. Bij het blussen verdringt dit Co2 -gas de aanwezige zuurstof bij de brandbron en zo verstikt het vuur direct in de kern. De Co2 blusser herken je aan de zwarte koker of trechtervormige spuitmond waarmee het gas verspreid wordt. Via deze kenmerkende spuitmond bevriest het gas dat bij het blussen lijkt op een "sneeuw bluswolk" met verfijnde sneeuwvlokken dat door de druk zorgt voor de worplengte (bij een blusafstand van ca. 1,5 meter).

Co2  als blusmiddel is een gas dat vriestemperaturen tot -80°C aanneemt. De Co2 komt gasvormig uit de cilinder, maar zit vloeibaar in de hogedruk brandbluscilinder waarbij dit gas onder druk van rond de 60 bar overgaat in een vloeistof. Door verandering in aggregatie van deze blusstof in de buitenlucht, koelt het enorm af. De brand dooft door dit ijskoude Co2  gas op de bron van het vuur te spuiten en zal zich bij deze techniek bovendien in de kern niet verder ontwikkelen en verspreiden.

Co2  dient voor het blussen van branden, veroorzaakt door elektrische apparatuur of brandbare vloeistoffen, als kerosine, benzine, diesel. linoneum, bitumen of oliën (in brandklasse B). Door deze eigenschappen wordt kooldioxide als blusmiddel alleen in gesloten ruimtes gebruikt.

Stoffen die vloeibaar worden zijn bijvoorbeeld kunststoffen zoals PVC, teer of harsen. Ze smelten wanneer ze aan hitte worden blootgesteld en worden op die manier vloeibaar en brandbaar. Bij brandklasse B is water geen geschikt blusmiddel. Water zal al snel verdampen en brandende vloeistofdeeltjes kunnen meevoeren. Dit kan weer in een abrupte brand opflakkering resulteren.

Objectbescherming met Co2 als blusmiddel

Co2 blussers worden vaak ingezet in situaties waarbij het extra belangrijk is om nevenschade bij het blussen te voorkomen waar het blussen geen resten mag achterlaten. Een belangrijk kenmerk van de koolzuursneeuwblusser is namelijk dat dit blusmiddel geen blusmiddelschade veroorzaakt (zoals bij poederblussers en schuimblussers wel het geval is).

Stel je voor dat een poederblusser wordt gebruikt in een cleanroom of serverruimte. Omdat de poederblusser het bluspoeder over de hele ruimte verdeelt en vervolgens alle apparaten moeten worden vervangen, zou de blusschade hierbij mogelijk zelfs nog groter zijn dan de brandschade. De Co2 brandblusser is dan de juiste keuze (in plaats van poeder-, schuim- of waterbrandblussers). Bovendien
wordt Co2 onder meer toegepast bij hoogwaardige elektronische apparatuur (tot 1000 Volt). Deze branden mogen, vanuit de Arbowetgeving niet geblust worden met op water gebaseerde blusstoffen zoals sproeischuim, vanwege elektrocutie risico.

Co2 of carbon dioxide CO₂ fire extinguisher toepassingsgebieden: 

• schone en ultra-cleane ruimtes
• laboratoria
• elektrische en elektronische installaties
• gevoelige ruimtes (denk aan waardevolle archieven en musea)
• computerruimtes
• chemische industrie
• werkruimtes met speciale hygiënische eisen
• technische werkplaatsen 

In bepaalde bedrijven en organisaties waar dit vooral van belang is, zal de inzet van Co2 als blusmiddel veelal verplicht kunnen zijn. Denk o.a. aan horeca-keukens, elektrische schakelkasten, verfspuitcabines, lascabines en computer- en serverruimtes (carbon dioxide of CO₂ fire extinguisher staat op bepaalde apparatuur en/of in de manuals).

_{Brandpreventie Co2 koolzuursneeuw pictogram}

Blussen met Co2 of koolzuursneeuw  

In essentie blaast deze blusser dus het vuur uit met Co2 gas door de bij de brandbron aanwezige zuurstof (O2) te vervangen. Dit schone "uitblazen" bij de brandbron maakt de Co2-blusser goed inzetbaar bij beginnende branden waarbij er nog weinig hitte in de vuurhaard zit. Denk eens aan brand door kortsluiting in een dashboard op een, met ander blusmiddel, lastig bereikbare plek. Ook kan bij laswerk een klein brandje ontstaan dat met de Co2 blusser snel kan worden uitgeblazen (ondanks de vuurbron achterin, bijvoorbeeld bij een motor compartiment en olieresten).

Bij de Co2 blusser blijft geen blusmiddel achter en zodra de las afgekoeld is kan men dan direct weer doorgaan met het werk. Kortom: de kostbare schoonmaaktijd in een productie omgeving kan nog een extra factor vormen bij de brandblusser typekeuze. 

Een doeltreffende inzet van de Co2 blusser zal vooral zinvol zijn wanneer het vuur niet gloeit in een grotere smeulende massa met een hogere kans op intrinsieke herontsteking van de brand. Ondanks de koude impact van het verdampingsproces bij het blussen, is het koelend vermogen van een Co2 blusser bij een grotere brandmassa verder gering. Kooldioxide gas neemt weinig warmte op. Wanneer water (of water met schuim uit een schuimblusser) in het vuur of de vlammen verdampt, neemt het wel veel warmte op.

De trechtervormige pijp van de kooldioxideblusser vormt de “koolzuursneeuw bluswolk” die gericht op de brandhaard inzetbaar is. Eerst wordt de klep geopend. Het is belangrijk dat het vuur van de rand en van onderaf wordt bestreden. Stuur bij het losmaken van de kleppen van Co2 containers de “bluswolk” in dezelfde richting als de vlammen, zodat de vlammen als het ware worden omhuld. Over de te volgen stappen bij het gebruik van de Co2 blusser staat meer info in de FAQ's (onderaan deze blog page).

Extra aandacht in bepaalde ruimtes bij de Co2 blusser

Onder zeer hoge druk van 60 bar zit de CO2 opgesloten in een zware cilinder. Wanneer de expansiekoker met reduceerventiel zou worden verwijderd, zal met bij het indrukken van het handvat, de fles moeilijk in de hand kunnen houden. In de expansiekoker verdampt de koolzuursneeuw tot koolzuurgas dat op plaatsen zal komen waar je met water, schuim of poeder lastig of helemaal niet kan komen. 

Wanneer een Co2 in een afgesloten ruimte wordt gespoten zal het verstikken van het vuur het beste lukken. Dit is echter dan mogelijk wel weer gevaarlijk voor de aanwezige personen. Pas hiervoor dus wel goed op in ruimtes waar Co2 blussers of cilinders staan. Doordat de kooldioxide blusser zuurstof verdrijft kan het blussen wel gevaarlijk zijn in kleine afgesloten ruimtes waarin mensen aanwezig zijn.

Door de grote druk van +/- 60 bar vormt de dosering van deze druk mogelijk een extra risico dan bij andere blusmiddelen met zwakkere objecten. Een schuim-, of poederblusser heeft een druk van +/- 16 bar. Daarom adviseren om passende voorzorgsmaatregelen te nemen bij het gebruik van Co2 brandblussers en om in noodsituaties de evacuatieprocedures te volgen.

Voordelen Co2-blusser

• Laat geen reststoffen na bij gebruik;
• Waardevolle voorwerpen en installaties blijven gespaard van blusschade;
• Kan toegepast worden bij hoogwaardige elektronische apparatuur (+ 1000 V).

Nadelen Co2-blusser

• Geen indringend vermogen waardoor de brand opnieuw kan oplaaien;
• Duurder in aankoop;
• Snel opgebruikt;
• Minder geschikt tot ongeschikt voor kleinere gesloten ruimtes! Dat kan verstikkingsgevaar induceren omdat gas zwaarder is dan lucht;
• Extra rookvorming bij gebruik op vaste stoffen.

Je kunt Co2 brandblussers vinden variërend met inhoud van 2 tot wel 30kg De meest gangbare CO2 blusser is de 5kg variant. Een Co2 blusser staat onder groter druk, ongeveer 60Bar en zwakkere objecten vormen bij de dosering van deze druk mogelijk een extra risico dan bij andere blusmiddelen. Een schuim of poederblusser heeft een druk van ongeveer 16Bar.

Co2 blussers: vaak voorkomende vragen (FAQs)

In welke ruimte past de Co2 blusser het beste?

Door Co2 gas als blusmiddel dat de aanwezige zuurstof snel en direct verdrijft kan bij het te vroeg stoppen met blussen het vuur wel weer oplaaien. Een voordeel van een dit type blusser is dat er geen nevenschade ontstaat in ruimtes met waardevolle spullen zoals elektrische apparatuur en/of computers.

Een Co2 blusser staat onder groter druk, ongeveer 60Bar en zwakkere objecten vormen bij de dosering van deze druk mogelijk een extra risico dan bij andere blusmiddelen. Een schuim of poederblusser heeft een druk van ongeveer 16Bar

Het is soms beter om meerdere blussers in één keer te kopen, zo bespaar je ook qua investering. Hou er rekening mee, dat je beter extra apparaten voorziet op plaatsen met gevaarlijke stoffen of elektrische apparaten. Daarnaast is het ook belangrijk om een droge, liefst afgesloten plaats voor de brandblusapparaten te voorzien.

Als je de keuring van de brandblusapparaten zelf uitvoert, dan is het ook van belang dat je keurstickers en een controletang koopt. Keurstickers zijn stickers die aangeven wanneer de laatste controle heeft plaatsgevonden. Op die manier kan je makkelijk bijhouden wanneer het brandblusapparaat opnieuw gecontroleerd moet worden. 

Waar extra op letten bij de Co2 blusser?

Een CO₂ brandblusapparaat is geschikt om verschillende types van branden te bestrijden. Een CO₂ blusser kun je alleen beter niet gebruiken op branden met metalen zoals aluminium of magnesium, of rechtstreeks op personen.

Kooldioxide wordt in vloeibare vorm en onder hoge druk opgeslagen in stalen cilinders. Voorzichtigheid is dus geboden, want door het ontsnappen van CO₂ kan er door de lage temperaturen huidverbranding ontstaan. Daarnaast is het belangrijk om een droge, liefst afgesloten plaats, voor de brandblusapparaten te voorzien.  

Wanneer een CO₂ gas in een afgesloten ruimte wordt gespoten zal het verstikken van het vuur het beste lukken. Dit is echter dan mogelijk wel weer gevaarlijk voor de aanwezige personen. Pas hiervoor dus wel goed op in ruimtes waar CO₂ blussers of CO₂ cilinders staan. Dit type blussers is verder prima te gebruiken bij computerruimtes en technische ruimtes met veel kostbare apparatuur

Het is niet ingewikkeld om een CO₂ brandblusapparaat te gebruiken. Wel is het belangrijk dat je exact weet wat je moet doen bij een brand. Juist op dat moment heb je uiteraard niet de tijd niet om het uit te zoeken. In het geval van brand is voornamelijk belangrijk om in de eerste instantie rustig te blijven.

Leg je ene hand op het brandblusapparaat en trek de borgpen met je andere hand uit het apparaat. Voordat je het apparaat op de brand gebruikt, kan je hem het best testen. Dat doe je door hem recht voor je uit te spuiten. Richt het brandblusapparaat vervolgens op zo'n 1,5 meter van de vlammen. Knijp de afsluiter volledig in en blijf op het vuur richten( neem geen pauzes).

Blus van links naar rechts en van voor naar achter. Kijk na het blussen van de brand goed na of de brand wel degelijk gedoofd is en verlaat zo snel mogelijk de ruimte. Blijf zo laag mogelijk tegen de grond, wanneer je de ruimte verlaat en laat ramen en deuren openstaan!

Wat is de blusafstand?

Door de speciale spuitmond bevriest het gas en ziet het eruit als sneeuwvlokjes in de sneeuw bluswolk die onder druk de spuitmondtrechter verlaat. De sneeuwvlokjes zorgen voor de worplengte, de blusafstand is ca. 1,5 meter. 

In welke oppervlaktes een Co2 blusser gebruiken?

De CO₂  blusser is ideaal in situaties waar het blussen geen resten mag achterlaten. Een poederblusser zou in een clean room of serverruimte veel schade veroorzaken

De 5kg blusser dient in een ruimte geplaatst te worden van meer dan 62,5M3, in verband met het verstikkingsgevaar. In een ruimte mag geblust worden met 1 kg CO₂ per 12,5m3 CO₂ blussers worden vaak als aanvullende brandbeveiliging voorgeschreven. Poederblussers, schuimblussers en brandslanghaspels blijven de primaire blusmiddelen.

Wat is blusrating of blusvermogen?

Blusvermogen is afhankelijk van het risiconiveau van de locatie waar het blusmiddel zich bevindt. Hoe hoger het blusvermogen, hoe meer effect de brandblusser heeft. Hoe hoger het blusvermogen, hoe meer effect de brandblusser heeft. Om verschillen tussen brandblussers aan te duiden zijn blusrating testen ontwikkeld. 89B op een Co2 brandblusser etiket geeft aan welke maximale brandgrootte er met een 89B Co2 brandblusser kan worden geblust.

89B koolzuursneeuw brandblussers zijn geschikt voor het blussen van een elektriciteitsbrand waarbij de brandblusser blusrating met een getal i.c.m. met de letter van bijbehorende brandklasse op het etiket van de 89B brandblusser wordt aangeduid.

Als voorbeeld: 89B rating op een Co2 brandblusser van 5 kilo :
Voor blussen beginbrand tot max. 89 liter in brandklasse-B Benzine, diesel, thinner, terpentine.
Bij elektriciteitsbrand: met 89b koolzuursneeuw brandblussers veilig elektriciteitsbrand blussen tot 1000 volt_..

 

Hoe gebruik je de CO₂ blusser?

Het is niet complex om een CO2 brandblusapparaat te gebruiken. Wel is het belangrijk dat je exact weet wat te doen bij brand. Juist op dat moment is er simpelweg geen tijd om het gebruik uit te zoeken. In het geval van brand is vooral belangrijk om in eerste instantie rustig te blijven.
 

• Blijf rustig en leg de ene hand bovenop de fles en trek de borgpen er met uw andere hand uit
• Spuit eerst een proefstoot recht voor u uit (niet omhoog of omlaag). Zo zie je of de blusser werkt en wat de worplengte is (ca. 1,5 meter).
• Richt op de vlammen met het gedeelte waar de straal van de blusser eindigt
• Richt de bluskoker op de onderkant van het vuur en knijp de afsluiter volledig in om de koolzuursneeuwwolk op het vuur te richten. Maak een vloeiende beweging van links naar rechts en weer terug en van voor naar achter. Deze methode zorgt ervoor dat het blusmiddel gelijkmatig wordt verspreid en het vuur effectief wordt gedoofd. 
• Verlaat na het blussen direct de ruimte, anders kunt u stikken 
• Blijf laag als je naar de brand loopt (adem geen rook in) 
• Spuit nooit van te dichtbij op brandende vloeistof. Hierdoor kan de brand uitbreiden
• Wees erop bedacht dat de brand opnieuw kan oplaaien en controleer of de brand volledig gedoofd is. Doe dit het komende half uur regelmatig. Bij het te vroeg stoppen met blussen kan het vuur namelijk weer oplaaien.
• Zet ramen en deuren tegen elkaar open om goed te ventileren.

Deze methode zorgt ervoor dat het blusmiddel gelijkmatig wordt verspreid en het vuur effectief wordt gedoofd. Let wel op: doordat een CO₂ blusser alle zuurstof verdrijft is het gevaarlijk om een CO₂ blusser te gebruiken in kleine ruimtes waarin mensen aanwezig zijn. Daarom adviseren we onze klanten om passende voorzorgsmaatregelen te nemen bij het gebruik van CO₂ blussers en om in noodsituaties de nodige evacuatieprocedures te volgen

 

Brandklasse, brandsoort en blusmiddel

Tip: dit blog over de brandklassen bevat een handige video over brandsoorten en blusmiddelen.  

 

.