17 Apr 2024

Werelddag voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk

Op de "World Day for Safety and Health at work" op 28 april van de International Labour Organisation staat preventie van arbeidsongevallen centraal. Bedrijfsongevallen en beroepsziekten zijn helaas aan de orde van de dag. Daarom is de aandacht extra gevestigd op voorkomen van werkgerelateerde ongevallen en ziekten.

Het blijkt dat we nog onvoldoende bewust bezig zijn met dit thema veiligheid op de werkvloer. Zo vinden er nog tal van ongevallen plaats doordat mensen simpelweg niet of vaak net te laat worden gezien. Als je verder beseft hoevaak personen door een beroepsziekte getroffen worden en er zelfs aan overlijden, dan is meer aandacht voor preventie een thema dat logischerwijs hoog op de agenda dient te staan.

Een sterkere cultuur rond het thema veiligheid op het werk vormt de basis waarin dit recht meer als gemeengoed wordt gewaardeerd en bevorderd. En dan door zowel management als werknemers en daarbij gebaseerd op inclusie. Met een betekenisvolle participatie van alle betrokkenen om de veiligheid op de werkplek voortdurend te blijven verbeteren.

Veiligheid, vitaliteit, veerkracht en werkgeluk op de werkvloer

Bij doelgerichte preventie aanpak past vooral een bewuste, pro-actieve cultuur waarin fouten maken mag, resultaten zichtbaar zijn en waarbij ook ruimte is voor een compliment of beloning. Dit stimuleert medewerkers om zich bezig te houden met veiligheid, zo leert de praktijk. Om dit beter te verankeren in organisaties en bedrijven zijn er praktische handvaten voorhanden:

Bewust bespreken van weerstanden en resultaten
Inventarisatie van risico's en dan in een meer dynamisch verbeterproces
Beïnvloeden en belonen van gedrag
Stimuleren van actieve betrokkenheid
Het actief betrekken van het MT (waaronder voorbeeldgedrag)
Het op de werkvloer zelf veiligheidsproblemen (laten) oplossen

Veiligheid en gezondheid zijn begrippen waarvan het bredere belang nog al eens onderbelicht blijft en daar wil deze themadag ook verandering in brengen. Vitaliteit, mentale veerkracht, werkgeluk op het werk dienen op nummer 1 komen te staan. Werkgevers, werknemers en externe partners kunnen dit samen bevorderen. Het MT vervult verder een belangrijke voorbeeldfunctie in dit proces.

Hoe veiligheid beter borgen binnen organisaties?

Maak een actuele analyse van de mogelijke risico's, brainstorm naar oplossingen en breng verbeteringen ook in praktijk. Het resultaat is een werkomgeving die voor iedereen veiligheid brengt in iedere betekenis van het woord.

Door open communicatie, gebaseerd op vertrouwen en respect, zal men zich vrij voelen om duidelijker bezorgdheid te uiten over potentiële risico's of gevaren en bovenal: om zelf ook verbeter voorstellen aan te dragen. Op de werkplek zelf kent men de specifieke situaties vaak het beste. Een meer actieve dialoog draagt bij tot de verbetering van het doelgericht beleid vertaald in meer praktische strategieën. Een actieve inbreng van alle betrokkenen maakt een betere uitvoering makkelijker.

Deze dag voor Veiligheid laat ons stilstaan bij de risico's op de werkvloer, zowel voor het fysieke aspect, maar zeker ook mentaal zijn nog flinke stappen mogelijk. Neem deze dag ook aan als een mooie kans om werk te maken van meer veiligheid en van een gezonde werkomgeving. Op 28 april, staan we stil bij hoe we veiliger werken ook beter kunnen verankeren in de processen. Dit is mogelijk met een actuele Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E)

Wanneer je exact in kaart krijgt wat de risico’s zijn dan kun je deze ook doelgerichter aanpakken en zo de kans op ongelukken en gezondheidsklachten sterk verkleinen. Dit leidt tot een vermindering van verzuim, efficiënter werken en gemotiveerde werknemers.

Veiliger werken: een levendig proces

Elk bedrijf met personeel moet inventariseren of en hoe het werk gevaarlijk of ongezond kan zijn voor medewerkers. Meer over waarom een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie nodig is en hoe dit een levendig proces kan worden (en geen statisch document) lees je via deze links naar de Kennisbank van ARBO centrum

In deze RI&E moet ook een Plan van aanpak (PVA) zijn opgenomen. Daarin staat beschreven welke maatregelen een werkgever gaat nemen om de geconstateerde risico’s aan te pakken. Ten slotte moeten in een RI&E de arbeidsongevallen uit het verleden worden opgenomen.

Samengevat, om het veilig samenwerken beter te borgen in organisaties en bedrijven zijn er diverse praktische handvaten. Het betrekken van het MT, bewust bespreken van weerstanden, beïnvloeden en belonen van (voorbeeld)gedrag, actieve betrokkenheid, zelf veiligheidsproblemen (laten) oplossen, creëren van een bewuste, meer pro-actieve cultuur en zichtbare resultaten zijn doorslaggevende aspecten voor een veiliger werkklimaat.

Veel voorkomende vragen FAQ's over RI&E

In het kort doelt RI&E op het waarborgen van veiligheid. Heb jij werknemers in dienst? Dan is het laten opstellen en toetsen van een risico- inventarisatie en evaluatie, kortweg RI&E, wettelijk verplicht. Het antwoord op de vraag waarom jouw bedrijf of het bedrijf waar jij werkt een RI&E nodig heeft, is heel makkelijk. Om een veilige werkomgeving voor jezelf en de andere werknemers te creëren. Dit is waar de hele RI&E om draait.

Hoe verhoog je de veiligheid met de RI&E? Wanneer er bijvoorbeeld gevaarlijke machines op de werkvloer aanwezig zijn verhoogt dit de kans op een bedrijfsongeval. Maar hoe help je dit voorkomen? Dat alles wordt vastgelegd in een RI&E.

Elk bedrijf heeft een eigen RI&E die voor een groot gedeelte uniek is. Toch zijn er enkele verplichtingen over punten die altijd behandeld moeten worden. Volgens artikel 5 van de Arbeidsomstandighedenwet moet een RI&E in ieder geval aan de volgende eisen voldoen:

de RI&E geeft een overzicht van de risico’s
de gevaren en de risico-beperkende maatregelen worden beschreven
de RI&E geeft een overzicht van risico’s voor bijzondere categorieën werknemers, zoals zwangere werknemers
de RI&E bevat een beschrijving die uitlegt hoe werknemers toegang hebben tot preventiemedewerkers, bedrijfsartsen, hogere veiligheidsdeskundigen, arbeidshygiënisten, arbeids- en organisatiedeskundigen en arbodienst
de RI&E bevat een plan van aanpak met maatregelen om risico’s te voorkomen of te beperken. Bij elke maatregel uit het plan van aanpak moet worden aangegeven wanneer deze wordt uitgevoerd.

Maar waarom is dit zo belangrijk? Wanneer er een bedrijfsongeval bij jou op de werkvloer plaatsvindt en de RI&E niet aanwezig of up-to-date is, kan de verzekering ervoor kiezen om de uitkering te weigeren. Zo loop je dus een financieel risico. Ook gaat het hier om de veiligheid van jouw werknemers. Daarom is een RI&E wettelijk verplicht.

Wil je er zeker van zijn of jouw RI&E nog actueel is? Dan kun je deze laten toetsen door een specialist. Zo ontdek je of jouw RI&E nog op alle punten voldoet of dat deze moet worden bijgesteld. Sowieso is het handig om periodiek een moment in te plannen om de RI&E nog even door te nemen. Bovendien wordt een RI&E bijgewerkt middels een logboek en is zo’n moment altijd goed om een kritische en deskundige blik te werpen.

Bij medewerkers in loondienst is er sprake van een werkgever werknemer gezagsverhouding en dan is een werkgever verplicht een RI&E te kunnen overleggen. Heb je geen RI&E, dan kan er zelfs een boete volgen. Er wordt sinds 2021 alweer strenger gecontroleerd door de Arbeidsinspectie, waardoor het dus ook belangrijk is een professionele RI&E te (laten) maken.

De RI&E dient steeds actueel te zijn en blijven. Als een bedrijf iets verandert in de werkomstandigheden, werkmethoden of als je de keuze maakt om technische innovaties toe te voegen aan jouw organisatie, moet een RI&E ook bijgesteld worden. Ook kunnen er omtrent de certificering (zoals VCA) aanvullende eisen gesteld worden omtrent de termijn waarop de RI&E getoetst dient we worden.

Voorlichting over veilig werken aan werknemers

Er rust ook een verplichting voor werkgevers om werknemers goed te informeren over het werk en de veiligheids- en gezondheidsrisico’s. Welke voorlichting er nodig is over welk onderwerp komt dikwijls voort uit de Risico-inventarisatie en –evaluatie. Werknemers zijn van hun kant overigens ook verplicht tot een actieve houding bij/met deze voorlichting. Werkgevers dienen voorlichting en instructie te borgen in de organisatie: de registratie van welke voorlichting of instructie door wie is gegeven en ontvangen kan namelijk worden opgevraagd door de Nederlandse Arbeidsinspectie.

Belangrijk is ook om voorlichting regelmatig te herhalen. Een eenmalige voorlichting en instructie blijft niet hangen en kan door de waan van de dag vergeten worden. Regelmatig opfrissen van de informatie is daarom van belang.

Benoem een preventiemedewerker en support preventietaken

Een prev entiemedewerker is iemand die zich binnen een bedrijf - meestal naast de ‘gewone’ functie - inzet om ongevallen en verzuim te helpen voorkomen. In Arbowet is opgenomen dat iedere zakelijke organisatie een of meer preventiemedewerker(s) moet aanstellen.

Voor kleinere bedrijven (maximaal 25 werknemers) kan de eigenaar ook zelf de rol van preventiemedewerker op zich nemen. De preventiemedewerker is geïntroduceerd om meer deskundigheid rond gezondheidsrisico’s en preventie te ontwikkelen binnen organisaties. Wie dagelijks op de werkvloer is en onderdeel uitmaakt van de bedrijfscultuur, kan problemen namelijk eerder signaleren.

Het belang van veiligheid op de werkvloer is evident en we begrijpen dat het soms lastig kan zijn om de juiste aanpak te kiezen. Daarom staan onze deskundige medewerkers altijd voor je klaar om je te adviseren. Zij kunnen je prima helpen bij het maken van de juiste keuze.

Werelddag voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk